نانوامولسیون زعفران ایرانی
زعفران ایرانی
زعفران ادویه اي است که از کلاله و خامه هاي خشک شده گیاه کروکوس ساتیووس (Crocus Sativus L) به دست می آید و از کاربرد هاي مهم این ادویه قرمز رنگ، میتوان به کاربرد آن در صنعت غذا (انتقال رنگ طعم و عطر به غذا و نوشیدنی) و همچنین استفاده در پخت وپز و داروسازي (بدلیل خواص ایمنی) اشاره کرد. سابقه تولید و پرورش گیاه زعفران به 2500 سال قبل بر می گردد.
امروزه زعفران به عنوان کالاي صادراتی صنایع غذایی ایران در دنیا بوده که تحت عنوان طلاي سرخ حدود 79 درصد حجم زعفران دنیا را به خود اختصاص داده است این در حالی است که این محصول گران قیمت بصورت خام به فروش می رسد و ارزش افزوده چندانی براي آن لحاظ نمی شود. با توجه به اینکه ایران به عنوان منبع اصلی و اولیه تولید زعفران در دنیا محسوب می گردد و حجم کثیري از این تولید به صورت انبوه به کشورهاي همسایه انتقال یافته و در آنجا بسته بندي گردیده و مجدداً در کل دنیا پخش می شود و از طرفی با توجه به رو به اتمام بودن ذخایر انرژي و بهاي بسیار ذي قیمت زعفران به عنوان طلاي سرخ صادر می گردد، لذا استفاده از تکنیک ها و فن آوري هاي نوین در جهت کاهش حجم مصرف ماده اولیه و افزایش راندمان تولید در راستاي ارتقاي کیفیت محصول نهایی یکی از اساسی ترین دغدغه هاي نوآوري در اختراع مذکور می باشد.
نظر به منابع ذي قیمت انرژي و رو به اتمام بودن این منابع می بایستی از خام فروشی اینچنین محصولات ارزشمند و پرخاصیتی پرهیز نمود لذا در اختراع مذکور یکی از نوین ترین و پرتابل ترین روش هاي تولید نانوامولسیون زعفران صورت گرفته است. از سوي دیگر تحقیقات صورت گرفته حاکی از تغییرات ترکیبات طعمی و رنگی زعفران در طول مدت نگهداري می باشد بطوریکه کروسین که شاخص رنگ زعفران نیز شناخته می شود نسبت به اکسیژن بسیار حساس می باشد و در مجاورت آن به سرعت اکسید می شود، همچنین افزایش دما منجر به اکسایش خودبخودي این ماده می گردد این حساسیت تا حدي است که در طول مراحل فراوري و نگهداري نیز از میزان کروسین و شدت رنگ زعفران کاسته می شود. در میان روش هایی که جهت حفظ خواص چنین موادي کاربرد دارند فناوري نانو در صنایع غذایی، دارویی و پزشکی مورد توجه جامعه علمی قرار گرفته است.محققان با توجه به تقاضاي روزافزون مصرف کنندگان براي محصولات غذایی سالم و ایمن و همچنین نیاز به سیستم هاي خوراکی با توانایی کپسوله کردن، محافظت و آزاد سازي ترکیبات عملکردي، تلاش خود را در فناوري نانو براي حل مسائل مربوط به تغذیه متمرکز می کنند که در این راستا فناوري نانوامولسیون به ویژه براي ساخت سیستم هاي کپسوله سازي، بدلیل جلوگیري از تخریب و نیز حفظ مواد فعال زیستی، بسیار مناسب هستند. تکنیک مورد استفاده در طرح مذکور اولتراسونیک هموژنایزر پروب دار می باشد و در تولید نانوامولسیون زعفران ایرانی (Crocus sativus) براي کاهش اندازه قطرات در میزان کم، داراي راندمان بالایی است.مزایاي استفاده از روش اولتراسونیک در مقایسه با سایر روش هاي مکانیکی در تولید نانوامولسیون عبارتند از : مصرف انرژي کمتر، استفاده از مقادیر امولسیفایر کمتر و همچنین تولید امولسیون یکنواخت تر با اندازه قطرات کوچکتر می باشد.این محصول براي نخستین بار تولید شده و نکته مهم در این متدلوژي آن است که از هیچ ماده شیمیایی یا نگهدارنده غیر طبیعی استفاده نشده است.در این روش پس از تهیه محلولی از عصاره زعفران و اسپن 80 آن را به صورت قطره قطره به محلول حاوي از ان-دکان و توئین 80 افزوده، سپس با استفاده از اولتراسونیک هموژنایزر پروب دار نانوامولسیون تهیه می گردد. تولید نانوامولسیون زعفران ایرانی (Crocus sativus) با استفاده از تکنیک اولتراسونیک هموژنایزر پروب دار منجر به افزایش مقدار راندمان تولید زعفران می گردد. زعفران تولید شده به روش فوق داراي طعم و بوي ایده آل تري نسبت به حالت ماکروسکوپی زعفران، رنگ و خاصیت رنگ دهی بیشتري در مقایسه با زعفران عادي، مزه ماندگارتر و پایدارتر نسبت به زعفران پودرو اسیاب شده عادي می باشد که در نهایت مقدار مصرف .زعفران از لحاظ سطح در واحد حجم به شدت کاهش یافته و سبب صرفه جویی در میزان ماده موثره مصرفی می گردد.
دلوا دارنده مجوز رسمی از سازمان غذا و دارو
دلوا، موفق به کسب مجوزهای بهداشتی لازم جهت فرآورده نانو امولسیون گیاهی زعفران از سوی وزارت درمان و آموزش پزشکی کشور و سازمان غذا و دارو ایران است. این فرآورده از نظر نانو مقیاس، کارایی، ایمنی و پایداری مورد تایید این سازمان می باشد.
اهداف تولید نانوامولسیون زعفران ایرانی
- کاهش حجم مصرف بی رویه این ماده غذایی پر خاصیت
- ارتقاي کیفیت در جهت تولید محصول نهایی
- افزایش میزان طعم و رنگ بو مزه و کلیه خواص ارگانولپتیک زعفران
- تولید کمترین سایز نانومتري که ممکن از لحاظ پایداري در اسانس زعفران
کاربردهای نانوامولسیون زعفران ایرانی
- کارخانه هاي علوم مهندسی صنایع غذایی
- صادرکنندگان زعفران
- کترینگ ها و مراکز غذایی
با توجه به خواص ذکر شده این محصول بسیار مورد توجه تمام کارخانه هاي صنایع غذایی، کترینگ ها و سایر محل هایی که از زعفران در مراحل تولید خود استفاده می کنند قرار خواهد گرفت که علاوه بر بهبود خواص مواد تولیدي منجر به کاهش هزینه هاي تولید براي مراکز ذکر شده خواهد گردید.همچنین صادر کنندگان زعفران به سایر کشورها می توانند با معرفی و فروش این محصول به کشورهاي مقصد منجر به افزایش حجم صادرات شوند. این محصول دانش بنیان حاصل 6 سال کار گروهی سه تن از اعضاي هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات از سه دانشکده علوم کشاورزي و صنایع غذایی واحد علوم و تحقیقات، دانشکده محیط زیست و منابع طبیعی واحد علوم و تحقیقات و دانشکده تخصصی دامپزشکی واحد علوم و تحقیقات بوده که با همکاري اساتید گرانقدر، دکتر حامد اهري، دکتر سیدامیرعلی انوار، دکتر سارا اله یاري بیک، مهندس مهدي رحیمیان و دکتر سیما مرادي، اعضاي اصلی پروژه و با حمایت هاي مادي و معنوي شرکت محترم تلاشگران صنعت و تجارت آریا به ثمر رسیده است. محصول مذکور با اتمام 3 طرح برون دانشگاهی با شماره قراردادهای 14555، 14557 و 14599 به انجام رسیده است.